Sos kelimesi Fransızca’dan gelir ve gıdayı daha iştah açıcı hale getirmek için kullanılan lezzet katıcı anlamını taşır. Akışkan veya yarı akışkan soslar, yiyeceklerin daha güzel görünmesi, daha iyi kokması ve daha lezzetli olmaları için kullanılırken, daha kolay sindirilmelerini ve daha faydalı olmalarını da sağlarlar. Soğuk saklama imkânı olmayan eski dönemlerde, et, kümes hayvanları, balık ve deniz mahsülleri uzun süre dayanmadığı için soslar bozuk gıdaların tadını maskelemek için kullanılırmış.
Şef Marie-Antoine Carême’in altyapısını kullanıp sadeleştiren efsanevi şef Auguste Escoffier, Veloute(velut sos), Espagnole (kahverengi sos), Sauce Tomat (domates sosu), Hollandaise (hollandez sos) ile Bechamel’i (beyaz sos) Fransız mutfağının 5 ana sosu olarak tanımlamış. Tüm diğer soslar bu 5 sosun türevleriymiş. Genelde beyaz etler, yumurta ve sebze ile servis edilen beşamel, tereyağı ve un kavrulup süt ile istenilen kıvama getirilerek yapılır.
Tariflerimde mümkün olduğunca beyaz un yerine tam buğday unu kullanmaya özen gösteriyorum. Tereyağı yerine zeytinyağının tadını tercih ediyorum. Bu tarif tam KLASİK değil yani. 🙂
malzemeler
- 500 ml süt
- 1 adet soğan, orta, 8e böl
- 1 diş sarımsak, 2ye böl
- 4 adet karanfil, tane
- 1/2 ttk kekik
- 1 adet defne yaprağı
- 1/8 ttk muskat rende
- 1 ttk tuz
- 1/2 ttk karabiber, top, kır
- 2 1/2 çbk zeytinyağı, sızma veya 40 gram tereyağı
- 2 çbk tam buğday unu veya un
hazırlanışı
- Sütü soğan, sarımsak, karanfil, kekik, defne yaprağı, muskat, tuz ve karabiber ile orta ateşte 1 taşım kaynat. Ocaktan al, iyice karıştır. Kapağını kapatıp, 1 saat dinlendirdikten sonra süz.
- Zeytinyağını orta ateşte kızdır, unu ekle. Devamlı karıştırarak kavur. Süzdüğün sütü, topaklanmaması için devamlı karıştırarak unlu karışıma yedir. 1 taşım kaynatıp ateşten al.
- 1 çbk = 1 çorba kaşığı = 1 table spoon = 15 ml
- 1 ttk = 1 tatlı kaşığı = 1 tea spoon = 5 ml
- 1 kup ~ 1 su bardağı = 1 cup = 240 ml
- ölçüler